جرح و تعدیل شهود

از آنجایی که در پستهای قبل درخصوص چگونگی و کیفیت شهادت شهود در پرونده ها سخن گفته و به مواردی مانند شرایط لازم برای ادای شهادت، نحوه ادای شهادت، سوگند نامه قبل از ادای شهادت و ... پرداخته ایم فلذا مطالب این پست به بیان مواردی که به واسطه حدوث و وجود آن، می توان شهادت شهود را به زیر سوال برده و آن را خدشه دار نمود اختصاص دارد این امر در اصطلاح قانونی، جرح و تعدیل شهود نامیده می شود .

نحوه طرح دعاوی در محاکم قضایی

عملکرد دادسرا و دادگاهها

جرح و تعدیل شهود

تعـریفـی کـه قـانـون گـذار از اصـطلاح جـرح بیـان نمـوده اسـت بـدیـن شـرح است (( ادعای فقدان یکی از شرایطی که قانون برای شاهد مقرر کرده است و از ناحیه طرفین دعوا صورت می گیرد. )) ( شرایط شهود در پست قبل بیان شد1-  بلوغ 2- عقل  3- ایمان   4- طهارت 5- عدالت  6- عدم وجود انتفاع شخصی برای شاهد یا رفع ضرر از وی  7- عدم وجود دشمنی دنیوی بین شاهد و طرفین دعوا   8- عدم اشتغال به تکدی و ولگردی )

چنانچه هر یک از طرفین دعوا مدعی فقدان یکی از شرایط فوق الذکر باشند باید به تر تیب ذیل در پرونده ها عمل نمایند :

جرح شاهد باید قبل از ادای شهادت به عمل آید مگر اینکه موجبات جرح پس از شهادت معلوم شود و در هر حال دادگاه موظف است به موضوع جرح رسیدگی نموده و تصمیم لازم را اتخاذ نماید .

در اثبات جرح یا تعدیل شاهد، ذکر اسباب آن لازم نیست بلکه گواهی مطلق به تعدیل به جرح یا تعدیل کفایت می کند. ( اگر ادعای مذکور فقط درباره فقدان عدالت شاهد باشد به آن تعدیل شاهد گفته می‌شود اما در عرف قضایی در همه موارد، جرح و تعدیل شهود بکار می‌رود، چنانچه در قانون نیز جرح با تعدیل کاربرد یکسان یافته‌اند. )

در شهادت به جرح یا تعدیل، علم به عدالت یا فقدان آن لازم است و حسن ظاهر برای احراز، کافی نیست مگر اینکه کاشف از عدالت باشد .

چنانچه گواهی شهود معرفی شده در اثبات جرح یا تعدیل شاهد با یکدیگر معارض باشد، از درجه اعتبار ساقط است مگر اینکه حالت سابقه شاهد، احراز شده باشد .

چنانچه دادگاه، شهود معرفی شده را واجد شرایط قانونی تشخیص دهد شهادت آنها را می پذیرد در غیر این صورت رد می کند و اگر از وضعیت آنها اطلاع نداشته باشد، تا زمان احراز شرایط و کشف وضعیت که نباید بیشتر از 10 روز طول بکشد، رسیدگی را متوقف کرده و پس از آن دادگاه حسب مورد اتخاذ تصمیم می نماید .

در صورت رد شاهد از طرف دادگاه یا ایراد جرح توسط مدعی علیه، می تواند برای اثبات صلاحیت شاهد، اقامه دلیل نماید. در این صورت دادگاه مکلف است به درخواست وی رسیدگی نماید .

 فلذا احراز گردید که همیشه نمی توان به شهادت شهود استناد و اکتفا کرد و گاهی ممکن است شرایط ادای شهادت در شاهد وجود نداشته باشد و طرف دیگر دعوا می تواند آن را به دادگاه اعلام نموده و مطابق موارد بیان شده عمل نماید .