رد دادرسان و قضات تحقیق

در سیر دادرسی و روند انجام تحقیقات مقدماتی دادسرا و یا دادگاه، هر یک از شاکی و متهم ممکن است متوجه وجود رابطه خویشاوندی طرف مقابل خود، با دادرس و یا قاضی تحقیق در پرونده گردد و یا با مواردی از قبیل وجود دعوا فیمابین دادرس و یکی از طرفین پرونده و یا ... گردد .

مطابق مفاد قانون در صورت تحقق هر یک از دلایل و مواردی که در این پست تشریح خواهد شد، دادرس باید از رسیدگی خودداری کرده و طرفین نیز می توانند دادرس و یا قاضی تحقیق را رد کنند.

همانطورکه می دانیم در زمان رسیدگی به پرونده، دادرس و یا قاضی باید بی طرف بوده و نباید با هیچ یک از طرفین دعوی رابطه خویشاوندی و ... داشته باشد . در صورت تحقق این امر از رسیدگی امتناع خواهد نمود زیرا شرط بی طرف بودن لحاظ نگردیده است.( درصورت اثبات هر یک از موارد ذیل، پرونده جهت ادامه رسیدگی به دادرس و یا قاضی تحقیق دیگری ارجاع خواهد شد . )

نحوه طرح دعاوی در محاکم قضایی

عملکرد دادسرا و دادگاهها

رد دادرسان و قضات تحقیق

دادرسان و قضات تحقیق در موارد زیر باید از رسیدگی امتناع نموده و طرفین دعوا نیز می توانند آنان را رد کنند :

الف ) رابطه خویشاوندی نسبی یا سببی تا درجه سوم از هر طبقه بین دادرس یا قاضی تحقیق با یکی از طرفین دعوا یا اشخاصی که در امر جزایی دخالت دارند وجود داشته باشد .

ب ) دادرس یا قاضی تحقیق، قیم و یا مخدوم یکی از طرفین باشد یا یکی از طرفین مباشر یا متکفل امور قاضی یا همسر او باشد .

ج) دادرس یا قاضی تحقیق یا همسر یا فرزند آنان، وارث یکی از اشخاصی باشد که در امرجزایی دخالت دارند .

د ) دادرس یا قاضی تحقیق در همان امر جزایی قبلاً اظهار نظر ماهوی کرده(وارد رسیدگی به پرونده شده و صدورحکم نموده باشد ) و یا شاهد یکی از طرفین دعوی باشد .

ه ) بین دارس و یا قاضی تحقیق و یکی از طرفین یا همسر و یا فرزند او دعوای حقوقی یا جزایی مطرح شده و یا درگذشته مطرح بوده و از تاریخ صدور حکم قطعی دو سال نگذشته باشد .

و ) دادرس یا قاضی یا همسر یا فرزندان آنان، نفع شخصی در موضوع مطروحه داشته باشند .

تبصره یک – رد دادرس یا قاضی تحقیق در صورت وجود جهت یا جهاتی که بیان گردید باید قبل از صدور رأی یا انجام تحقیقات باشد مگر آنکه جهت رد، بعد از صدور رأی کشف شود که در این صورت، مورد از جهات تجدید نظر خواهد بود و این امر در اعتراض به رأی، در دادگاه استان مطرح خواهد شد .

اظهار رد دادرس چگونه خواهد بود ؟

اظهار رد به دادرس دادگاه تسلیم می شود. هرگاه دادرس آن را بپذیرد از رسیدگی امتناع نموده و رسیدگی به دادرس یا شعبه دیگری ارجاع می شود و در صورت نبودن دادرس یا شعبه دیگری به نزدیکترین دادگاه هم عرض فرستاده خواهد شد. ( به عنوان مثال اگر پرونده در دادسرای شهرستان در حال رسیدگی است در دادسرای نزدیکترین شهرستان رسیدگی خواهد شد و به مرجع بالاتر نخواهد رفت . )

هرگاه دادرس اظهار رد را قبول ننماید مکلف است ظرف سه روز نظر خود را با صدور قرار لازم اعلام و به رسیدگی ادامه دهد، قرار مذکور ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ ، قابل درخواست تجدید نظر در دادگاه استان است . به دلیل فوریت موضوع، به این درخواست خارج از نوبت رسیدگی خواهد شد.

از مفهوم موارد ذکر برمی آید که قانونگذار به این امر توجه ویژه ای نموده است و آن را در تصمیم گیری دادرس و قضات تحقیق موثر دانسته فلذا تمامی این موارد را پیش بینی نموده است که در صورت احراز و اثبات آن بتوان از راهکارهای موجود استفاده کرد .