تشریح و تبیین انواع دعاوی مطروحه در مکاکم قضایی

اولین مبحث در تشریح و تبیین انواع دعاوی مطروحه در مکاکم قضایی تقسیم بندی آن به دو قسمت کلی حقوقی و کیفری می باشد. اولین قدم در جهت تشکیل هر پرونده ای این است که بدانیم خواسته مان عنوان حقوقی دارد یا کیفری باید در دادگاه مطرح گردد یا در دادسرا . در فرم دادخواست نوشته می شود یا در فرم شکوائیه و همچنین در چه محکمه ای باید مطرح گردد. 

هدف اینجانبه از تشکیل این وبلاگ اطلاع رسانی به همه افرادی است که قصد تشکیل پرونده در محاکم را دارند و یا دارای پرونده در دادگاه ها بوده و در حال گذراندن روال دادرسی هستند . آنچه در این میان واضح و روشن  است این است که سیر دادرسی مستلزم داشتن یک سری اطلاعات قانونی و حقوقی در خصوص پرونده مطروحه من جمله نحوه تکمیل آن‌- مواعد دادرسی- نحوه ابلاغ اوراق قضایی - مواعد اعتراض به آرای دادگاه هاو غیره می باشد که به دفعات مشاهده نمودم افرادی نسبت به طرح پرونده بدون داشتن حتی جزیی ترین اطلاعات لازمه اقدام نمودند و به لحاظ همین عدم آگاهی بعدها بامشکلاتی مواجه شده اند که نه تنها به حقوق قانونی خویش نرسیده اند بلکه فقط در این میان متقبل پرداخت هزینه هایی شده اند و زمان را از دست داده اند. بدیهی است دانستن اطلاعات لازم در خصوص پرونده مطرح شده باعث خواهد شد شخص شاکی و یا خواهان بداند که در مرحله چه باید انجام بدهد . اگر قصد تشکیل پرونده دارید دست نگه دارید مسلماْ اطلاعات داده شده راهنمای بسیار خوبی برای رسیدن شما به اهداف مورد نظرتان خواهد بود. اینجانبه قصد دارم که گام به گام و مرحله به مرحله از بدو شروع یک پرونده شما خوانندگان محترم را راهنمایی کنم و در این میان منتظر اظهارنظر شما خواهم بود.

صلاحیت دادگاهها برای طرح دعاوی

زمانی که قصد تشکیل یک پرونده حقوقی را داریم می بایستی بدانیم در کدام مرجع قضایی نسبت به تشکیل آن اقدام نماییم به عبارت دیگر دادگاه صالح به رسیدگی در دعوی مطروحه کدام است. مبحث صلاحیت دادگاهها مهم ترین بخش شروع یک پرونده بوده چرا که اگر در دادگاه صالح مطرح نگردد، قرار عدم صلاحیت به صلاحیت رسیدگی و شایستگی دادگاه صالح صادر گردیده و پرونده به آن مرجع ارسال خواهد شد. در این بین، ثبت پرونده در دادگاه غیر صالح و ارسال آن به دادگاه صالح موجب گذشت مدت زمانی خواهد شدکه به جهت جلوگیری از این امر به شرح ماده 11 ق. ا. د. م صلاحیت دادگاه ها ذکر گردیده است : دعوا باید در دادگاهی اقامه شود که محل اقامت خوانده دعوی ( طرف مقابل شخص خواهان در پرونده ) باشد و اگر خوانده در ایران اقامتگاه ندارد ولی دارای محل سکونت موقت باشد در همان محل تشکیل می شود، هرگاه در ایران محل سکونت موقت هم نداشته باشد ولی دارای مال غیـر منقول ( اموالی که نتوان آن را جا به جا کرد ) باشد در همان حوزه تشکیل می شود و هرگاه دارای مال غیر منقول هم نباشد شخص خواهان در اقامتگاه خود تشکیل پرونده می دهد.

هیچ دادگاهی نمی تواندبه دعاوی رسیدگی کند مگر اینکه شخصی که خود را در پرونده دارای حقوقی می داند یا وکیل و یا نماینده قانونی آنها تقاضای رسیدگی به پرونده را در دادگاه صالح تقاضا کرده باشد. بنابراین فردی که دارای هیچ حقوقی نمی باشد به عبارت دیگر، ذی نفع دیگری است نمی تواند از طرف او تشکیل پرونده داده و نام خود را در ستون خواهان بنویسد.

تعدادی از انواع دعاوی حقوقی

( فرم تشکیل پرونده حقوقی، دادخواست نام دارد که شامل ستون نام خواهان و ستون نام خوانده و ستون خواسته و ستون دلایل و منضمات و قسمت شرح دادخواست می باشد).

جهت آشنایی شما عزیزان با انواع دعاوی حقوقی، به موارد زیر توجه نمایید .

دادخواست های مربوط به عقود و قراردادها  شامل: تنظیم اسناد رسمی و تحویل مبیع، ابطال معاملات، دستور موقت مبنی بر جلوگیری از نقل و انتقال، صدور قرار تأمین خواسته در اموال غیر منقول، خلع ید، قلع و قمع ، مطالبه اجرت المثل ایام تصرف، مطالبه دیون و خسارات، دعاوی تقسیط ، فسخ قراردادها، استرداد مورد معامله ، اثبات مالکیت  دادخواست تخلیه ، افزایش اجاره بها، مطالبه اجاره بها و ...

دادخواست های مربوط به اسناد سجلی  شامل : ابطال شناسنامه و صدور شناسنامه جدید با تاریخ تولد واقعی افراد و دعاوی تغییر نام و الزام اداره ثبت احوال به ثبت آن و...

دادخواست های مربوط به دعاوی خانوادگی که هم اینک قسمت اعظمی از دعاوی مطرح شده در دادگاهها را تشکیل می دهد شامل : استرداد هدایای نامزدی، مطالبه خسارات وارده ناشی از بر هم زدن نامزدی، دادخواست اجازه ازدواج به دلیل خودداری پدر از اذن در ازدواج بدون دلیل شرعی و قانونی، دادخواست ابطال عقد نکاح از طرف دختر و پسر به لحاظ وجود اکراه در عقد، اثبات زوجیت دائم و موقت از طرف مرد و زن، الزام زوج به ثبت واقعه نکاح دائم و موقت، بطلان عقد نکاح از طرف مرد و زن به لحاظ عدم ذکر مدت در عقد، مطالبه مهریه با اعمال حق حبس و اعسار از پرداخت هزینه دادرسی، صدور قرار تأمین عین خواسته، تقسیط مهریه، تمکین، تعیین تکلیف از طرف زن، مطالبه نفقه معوقه با جلب نظر کارشناس و الزام زوج به پرداخت آن، الزام زوج به تهیه و تعیین منزل مستقل، منع اشتغال زوجه از طرف زوج، دعاوی طلاق از طرف زوج و طلاق توافقی، صدور گواهی عدم امکان سازش به لحاظ تخلف از شروط ضمن عقد، اجازه ازدواج مجدد به لحاظ عدم تمکین زوجه – مجنون بودن زوجه- بیماریهای صعب العلاج زوجه- محکومیت زوجه به حبس- اعتیاد زوجه، ترک زندگی مشترک از طرف زوجه، عقیم بودن زوجه، غایب مفقود الاثر بودن زوجه، فسخ نکاح به لحاظ جنون زوج و ابتلاء به عیوبی که قانون شمرده است، تخلف زوج از شرط صفت و تدلیس و تدلیس در امر ازدواج به لحاظ باکره نبودن زوجه، ابطال طلاق، الزام زوج به بذل مدت در عقد موقت، الزام زوج به ثبت واقعه رجوع، مطالبه اجرت المثل کارهای انجام شده در طول زندگی مشترک، استرداد طفل از طرف پدر و مادر، الزام به تحویل فرند مشترک و صدور حکم حضانت طفل، دعاوی سلب حضانت و سرپرستی فرزند مشترک و تعیین حضانت او برای پدر و مادر به لحاظ اعتیاد- اشتهار به فساد اخلاق و فحشا- ابتلا به بیماری های روانی – تکدی گری- تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف-  اعتیاد به مشروبات الکلی، دادخواست ملاقات فرزند مشترک با تعیین اوقات ملاقات و زمان و مکان از طرف پدر و مادر، استرداد جهیزیه، تعیین نفقه فرزند مشترک و ... 

دادخواست های مربوط به مطالبات دیون به استناد سند عادی واعسار از پرداخت، صدور قار تأمین خواسته ، تقسیط، مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم، مطالبه خسارت دیرکرد و ...

دادخواست های مربوط به دعاوی تجاری شامل : انحلال شرکت سهامی عام و خاص به لحاظ کم بودن سرمایه شرکت از حداقل میزان مندرج در قانون، عزل مدیر شرکت به لحاظ ورشکسته بودن- خیانت در امانت- محکومیت به اختلاس- کلاهبرداری، مطالبه دیون شرکت سهامی از مدیران، انحلال شرکت های مختلط سهامی- مختطط غیر سهامی- شرکت با مسؤولیت محدود – شرکت نسبی به لحاظ متوقف شدن فعالیت های شرکت- عدم تشکیل مجمع عمومی سالانه برای رسیدگی به حساب سال مالی شرکت و...

دادخواست های مربوط به دعاوی طاری شامل :  ورود ثالث در مرحله بدوی و تجدید نظر، دعاوی تقابل و ...

دادخواست های مربوط به اعتراض به حکم – واخواهی – تجدید نظر- فرجام خواهی- شعب تشخیص دیوان عالی کشور و ...

درخواست های  مربوط به امور حسبی شامل : صدور حکم حجر، حکم رشد از طرف  دختر  و پسر، مهر و موم ترکه متوفی و تقسیم ترکه ، حصر وراثت و ...

دادخواست های مربوط به دیوان عدالت اداری شامل: اعتراض به رأی کمیسیون ماده 100، اعتراض به آرای هیأت حل اختلاف اداره کار و ...

صلاحیت دادگاهها برای رسیدگ به دعاوی بازرگانی

صلاحیت دادگاهها برای رسیدگی در دعاوی بازرگانی

یکی از اختیارات خواهان برای طرح دعاوی بازرگانی و دعاوی راجع به اموال منقولی که از عقود و قراردادها ناشی شده باشد این است که می تواند برای طرح پرونده به دادگاهی مراجعه نماید که عقد یا قرارداد در حوزه آن واقع شده و یا تعهد می بایست در آنجا انجام شود. در صورتی که دعوا راجع به اموال منقول و یا غیر منقول باشد، دادگاه صالح به رسیدگی دادگاهی است که مال غیر منقول در حوزه آن واقع است به آن شرط که دعوا در هر دو قسمت ناشی از یک منشأ باشد.

هرگاه یک دعوا راجع به خواندگان متعددی باشد که در حوزه های قضایی مختلف اقامت دارند یا راجع به اموال غیر منقول متعددی باشد که در حوزه های قضایی مختلف واقع شده اند، خواهان می تواند به هر یک از دادگاههای یاد شده مراجعه نماید. ماده 13 الی 16 ق.آ.د.م

 

شرایط تقدیم دادخواست

شرایط تقدیم دادخواست

شروع رسیدگی به یک پرونده حقوقی در دادگاه مستلزم تقدیم دادخواست به زبان فارسی بر روی برگ های چاپی مخصوص می باشد که حاوی نکات زیر می باشد1- نام، نام خانوادگی، نام پدر، سن وحتی الامکان شغل خواهان و درصورت تقدیم دادخواست توسط وکیل، مشخصات وی در ستون مربوطه نیز باید درج گردد.2- نام، نام خانوادگی، اقامتگاه و شغل خوانده 3- تعیین خواسته و بهای آن مگرآنکه تعیین قیمت خواسته ممکن نباشد ویا خواسته مالی نباشد 4- ذکر تعهدات و جهاتی که به موجب آن خواهان خود را مستحق مطالبه می داند به صورت واضح و روشن 5- آنچه که خواهان از دادگاه درخواست می دارد 6- ذکر دلیل و وسایلی که خواهان برای اثبات ادعای خود دارد اعم از نوشتجات و اطلاع مطلعین و ... ( اگر دلیل دعوی شما گواهی گواه است باید اسامی و مشخصات و محل اقامت آنان به صورت صحیح معین شود) 7- امضای خواهان و در صورت عجز از امضا اثرانگشت او. درصورتی که هریک ازاصحاب دعوا عنوان قیم، متولی، وصی یا مدیریت شرکت و نماینده حقوقی داشته باشد باید در دادخواست ذکر گردد.

به اوراق پیوست دادخواست می بایستی برابر قانون تمبر الصاق شده باشد و دعاوی بدون پرداخت هزینه تمبر و عدم رعایت بندهای 2و3و4و5و6 فوق دادخواست توقیف خواهد شد. در این هنگام شعبه مربوطه نسبت به ارسال اخطاریه رفع نقص با مهلت ده روز پس از رؤیت اقدام می نماید. در صورت رؤیت اخطاریه رفع نقص در مهلت مقرر دردفتر شعبه مربوطه حاضر شده و نسبت به رفع نقص پرونده خود اقدام نمایید و چنانچه از این کار سرباز زنید دادخواست شما به موجب قراری که از طرف مدیر دفتر شعبه مربوطه صادر می گردد رد می شود و این سهل انگاری شما باعث از بین رفتن وقت ، هزینه و مهم تراز همه حقوق تان می گردد . پس اوراق دادگاه را جدی بگیرید.

چنانچه در دادخواست تقدیمی خود محل اقامت خود و یا مشخصات خود را ذکر ننمایید به لحاظ اینکه دادگاه نمی تواند اخطاریه ای را برایتان ارسال کند و نشانی از شما در پرونده موجود نیست دعوی شما رد می شود.

برای جلوگیری از تمام وقایع فوق، در تکمیل برگ دادخواست که اولین و مهم ترین قدم در جهت شروع یک پرونده است دقت لازمه را بنمایید.

اوراق پیوست دادخواست ( رونوشت یا فتوکپی آنان ) باید با اصل آن مطابقت داده شوند به عبارتی مهر برابر اصل داشته باشد، این اوراق باید به تعداد خواندگان به اضافه یک نسخه تهیه و تقدیم شود به این علت که یکسری از اوراق به همراه اخطاریه دادگاه به تک تک خواندگان ابلاغ می شود و یک سری از اوراق نیز در پرونده بایگانی خواهد شد. به عنوان مثال اگر خواندگان 3 نفر هستند کلیه اوراق پیوست دادخواست می بایستی 4 سری تهیه و تقدیم شود.