تفتیش و بازرسی منازل و اماکن و کشف آلات و ادوات جرم

از آنجاییکه یکی از دلایل اثباتی در پرونده های مطرح در محاکم قضایی، مبحث تفتیش و بازرسی منازل و اماکن و کشف آلات و ادوات جرم می باشد فلذا حسب موارد مطرح شده ، در این پست آن را مورد بحث و بررسی قرار خواهم داد .

نحوه طرح دعاوی در محاکم قضایی

عملکرد دادسرا و دادگاهها

تفتیش و بازرسی منازل و اماکن و کشف آلات و ادوات جرم

الف) باید متذکر گردم تفتیش و بازرسی منازل، اماکن و اشیاء در مواردی به عمل می آید که حسب دلایل، ظن قوی به کشف متهم یا اسباب و آلات و دلایل جرم، در آن وجود داشته باشد. چنانچه تفتیش و بازرسی با حقوق اشخاص مزاحمت نماید، در صورتی انجام آن مجاز است که از حقوق آنان مهم تر باشد .

ب) تنفیش و بازرسی درحضور متصرف قانونی و شهود تحقیق و درغیاب وی در حضور ارشد حاضرین به عمل می آید. تفتیش و بازرسی اماکن نیز حتی المقدور با حضور صاحبان یا متصدیان آنها انجام می شود .

تبصره – هرگاه در محلی که ازآن تفتیش و بازرسی به عمل می آید کسی نباشد و تفتیش و بازرسی نیز فوریت داشته باشد، قاضی می تواند با قید مراتب در صورتجلسه، دستور بازکردن محل را بدهد .

اشخاصی که در امر جزایی دخیل هستند می توانند در موقع تفتیش و بازرسی حاضر باشند ولی سایر اشخاص نمی توانند داخل شوند مگر با اجازه متصرف قانونی .

ج) تفتیش و بازرسی منازل در روز به عمل می آید و هنگام شب درصورتی انجام می گیرد که ضرورت اقتضا کند، جهت ضرورت راقاضی باید در صورتمجلس قید نماید. همچنین درصورت لزوم قاضی می تواند ورود وخروج به محل بازرسی را ممنوع نماید و برای اجرای این دستور از نیروی انتظامی و حسب ضرورت از نیروی نظامی استفاده کند .

د) در صورتی که متصرفین قانونی، اماکن یا متصدیان آنها دستور قاضی را در بازکردن محلها و اشیای بسته اجرا ننمایند، قاضی می تواند دستور بازکردن آنها رابدهد ولی مکلف است حتی المقدوراز اقداماتی که باعث ورود خسارت می شود جلوگیری نماید.

توجه * از اوراق و نوشته ها و سایر اشیای متعلق به متهم، فقط آنچه که راجع به واقعه جرم است تحصیل و در صورت لزوم به شهود تحقیق ارائه می شود و قاضی مکلف است در مورد سایر نوشته ها و اشیاء متعلق به متهم با کمال احتیاط رفتار نموده و موجب افشای مضمون آنها که ارتباط با جرم ندارد نشود و در مواردی که ملاحظه، تفتیش و بازرسی مراسلات پستی، مخابراتی، صوتی و تصویری مربوط به متهم برای کشف جرم لازم باشد قاضی به مراجع ذیربط اطلاع می دهد که اشیاء فوق را توقیف نموده نزد او بفرستند، بعد از وصول آن را در حضور متهم ارائه کرده و مراتب را در صورتجلسه قید می نماید.

توجه * کنترل تلفن افرادجز درمواردی که به امنیت کشور مربوط است و یا برای احقاق حقوق اشخاص به نظر قاضی ضروری تشخیص داده شود ممنوع است .

ط) مقامات ومأموران وزارتخانه هاوسازمانها وموسسات دولتی ووابسته به دولت و نهاده وشهرداریهاومأموران به خدمات عمومی و بانکها و دفاتر اسناد رسمی و دستگاههایی که شمول قانون در مورد آنها مستلزم ذکر نام است مکلفند اسباب و دلایل جرم و اطلاعات وآن قسمت از اوراق واسناد و دفاتری که مراجعه به آنها برای تحقیق امر جزایی لازم است، به درخواست مرجع قضایی رسیدگی کننده ابراز نموده و در دسترس آنها بگذارند، مگر در مورد اسناد سری دولتی که در این صورت باید با اجازه رئیس قوه قضاییه باشد، متخلف از از این امر محکوم به انفصال موقت از خدمات دولتی از شش ماه تا یکسال خواهد شد .

ک) آلات و ادات جرم از قبیل حربه، اسلحه، اسناد ساختگی، سکه تقلبی و کلیه اشیایی که در حین بازرسی بدست آمده و می تواند موجب کشف جرم یا اقرار متهم به جرم باشد باید ضـبط شده و هر یـک از اشیای مـزبور در صورت جلـسه تعریف شود . ( آلات و ادوات جرم باید شماره گذاری و ممهور وحفظ گردد .)

و) هرگاه دلایل جرم چیزی باشد که نتوان از محل جدا و خارج نمود ( مثل خونی که ریخته ) در این صورت قاضی باید نسبت به حفظ دلایل یاد شده اقدام نماید واگر لازم باشد محل را قفل و مهر و موم کرده، حفاظت آن را به نیروی انتظامی یا مستحفظ مخصوص بسپارد و همچنین از مایعاتی که قابل تجزیه است باید به قدر لزوم جدا و در ظرفی ریخته، مهر و موم شود به طوری که ضایع یا تفریط نگردد. از مایعات باید حداقل سه ظرف به عنوان نمونه برداشته شود .

ه) اموال مسروقه یا اشیایی که به واسطه ارتکاب جرم بدست آمده و یا هر نوع مالی که در جریان تحقیقات توقیف شده باید به دستور قاضی، به کسی که مال از او به سرقت رفته و یا اخذ شده مسترد شود مگر آنکه وجود تمام یا قسمتی از آنها در موقع تحقیق یا دادرسی لازم باشد که در این صورت پس از رفع احتیاج به دستور قاضی مسترد می شود.

اشیایی که برابر قانون باید ضبط یا معدوم شود از این حکم مستثنی است .

موارد فوق الذکر کلیاتی از مبحث تفتیش و بازرسی منازل و اماکن و کشف آلات و ادوات جرم بوده که در صورت لزوم در محاکم قضایی بکار گرفته می شود .